Truyện ngắn: CẶP KÍNH CẬN

Thế là mình bị cận, bị cận thật rồi.  Tôi cố mở mắt mình cho to để xem cho kỹ, để thử cảm giác này là thật hay giả: vô tác dụng; lắc lắc cái đầu với hy vọng không phải mình nhầm lẫn, rồi nhíu nhíu hai con mắt lại, rồi lại cau mày và gí sát khuôn mặt vào quyển sách đang đọc, tôi cũng chỉ thấy những dòng chữ mờ mờ, hư hư, ảo ảo.

Ô hay, chữ với nghĩa sao hôm nay lại mờ tịt như thế này? Hay tại nhà in họ muốn tiết kiệm mực khi in ấn nên mình đọc không được? hay là tại mình, sáng nay không ăn sáng mà chỉ uống càphê cầm hơi nên bây giờ tinh thần mình không được minh mẫn?

Lấy cặp kính cận của ai đó để quên trên bàn lâu nay, tôi đeo thử lên khuôn mặt mình.  Thế là mọi sự lại rõ ràng.  Nhìn qua cặp kính, mọi sự dễ chịu hơn, thoải mái hơn nhiều nhiều lần so với khi chưa có kính. 

Hay, hay thật, chỉ với một cặp kính mà mọi sự trở nên dễ dàng hơn.  Khoa học và sản phẩm của khoa học làm cho con người nhanh chóng thích ứng với sự thay đổi của thể lý.  Khoa học đem lại biết bao là lợi ích cho nhân sinh.  Tự nhiên tôi thấy mình lẩm bẩm thốt lên đôi lời cám ơn các nhà khoa học đã dày công nghiên cứu; và cũng cám ơn Chúa đã cho con người thông minh để không sớm thua cuộc, bế tắc trước những quy luật suy yếu của cơ thể theo thời gian mà tìm tòi, mày mò ra những phát minh như thế này phục vụ cho nhân loại. 

Ậy dzà, thế nhưng mà từ nay tôi sẽ mất đi ít nhiều tự do.  Dấu hiệu của sự mất mát ấy là từ nay tôi sẽ phải lệ thuộc vào cặp kính.  Đi đâu, làm gì thì chắc chắn cũng phải thủ cặp kính trong túi áo vì nếu không có nó thì rách việc! Đúng là từ nay mình phải làm nô lệ cho cặp kính cận này rồi; mình là một kẻ nô lệ thật sự rồi.

Cũng vậy, tôi phải tự nhủ với lòng mình rằng dù bản tính hay quên, quên ví tiền, quên mang dù hay áo mưa khi mây đen đang kéo cơn chuẩn bị mưa; quên mang theo mũ đội đầu khi trời đang hừng nắng...  nhưng quên gì thì quên, nhứt định tôi không được quên mang theo cặp kính vì nếu không tôi sẽ trông gà ra vịt, trông gà hóa cuốc...  mọi sự sẽ đảo lộn tùng phèo.  Đãng trí chuyện gì thì đãng trí, nhưng nhứt định không được có chuyện đãng trí với cặp kính cận này rồi.  Y đích thị phải là vật bất ly thân với mình rồi.

Ư-hừm, nhưng cũng nghiệm ra một sự thật, một sự thật rất thật rằng từ nay mình đã bắt đầu già.  Chợt thấy mình đưa tay lên trán lần thử xem đã có vết nhăn hay chưa? Từ nay trên khuôn mặt sẽ có cặp kính ngự trên đó, mà nhất thiết phải nằm đúng vị trí, trệch một chút: không được; lỏng lẻo, không cân đối: không xong.  Phải nằm đúng vị thế cần nằm mới mong mọi sự được dễ dàng và làm được việc.  Thế đó, cặp kính trên mắt cũng là dấu hiệu tiên báo mình đã già.  Đó là quy luật tất yếu của thời gian và là quy luật của kiếp người vốn dĩ là sinh lão bệnh tử; hễ đã là người thì tất tần tật ai cũng đều phải trải nghiệm qua.  Chợt rùng mình vì xem ra vị trí của mình từ nay...  gần với lòng đất hơn rồi.

Nhưng mà còn nữa, tự nhiên cặp kính làm thành một khí cụ trang điểm cho khuôn mặt của mình.  Đứng lên soi nhìn vào gương, tự nhiên thấy mình bảnh chọe lạ thường, tự nhiên trông có vẻ “trí thức”, tự nhiên thấy mình như là một nhà “bác học” dù trí óc vẫn cùn cằn, hờ hụt.  Dáng vẻ bên ngoài tự nhiên “tăng giá” bội phần nhờ vào cặp kính.  Thông minh, sáng sủa, đẹp trai hơn; “mặt tiền” từ nay nhìn có vẻ thoáng đãng hơn, giá trị hơn...  Hay, hay thật! những cảm nghiệm rất đỗi tự nhiên và bình thường ấy cứ ào ào ập đến với tôi xung quanh chuyện cặp kính.  Và tự nhiên lại chợt thấy mình mỉm cười vu vơ về những ý nghĩ ngộ nghĩnh vừa thoáng hiện trong đầu.

Thế nhưng, bỗng nhiên tôi lại băn khoăn tự hỏi, thế tâm hồn mình có gì thay đổi không nhỉ? Liệu có sự xáo trộn nào nghiêm trọng không? Từ nay mình sẽ phải nhìn mọi người, mọi sự vật xung quanh với cặp kính này, vậy liệu có gì khác biệt không? Tự hỏi rồi tự trả lời: ít nhiều chắc là phải có rồi.

Mình sẽ nhìn người, nhìn đời với sự hỗ trợ của cặp kính.  Bông hoa kia vẫn là bông hoa, sắc màu rực rỡ vẫn không thay đổi.  Ngôi nhà to lớn vẫn đứng đó sừng sững, bất di bất dịch.  Con người đối diện kia vẫn là con người, vẫn có những uẩn khúc mầu nhiệm trong tâm hồn mà không ai có thể đo lường vì mỗi người là một mầu nhiệm mà.  Rõ là chẳng phải vì cặp kính mà mình có thể nhìn thấu suốt tâm hồn con người và vạn vật xung quanh.  Mọi vật vẫn là vậy, chẳng có gì thay đổi dù là khách quan hay chủ quan, phải chăng nếu có thì chỉ là sự thay đổi tự lòng mình, là chủ thể của cái nhìn về sự vật.

Mà thật vậy.  Từ nay phải nhìn đời qua cặp kính.  Cái tâm tiêu cực thì cái nhìn tiêu cực, cái tâm trong sáng, tích cực thì cái nhìn trong sáng, tích cực.  Tự nhủ cần phải giữ cho tâm quân bình, minh bạch và sáng để cái nhìn về sự việc và vạn vật xung quanh không vì cặp kính mà thay đổi nhưng trái lại luôn công bằng, nhân ái và bao dung.

Bỗng nhiên thèm một cái nhìn của Chúa Giêsu khi nhìn Nathanaen trong câu chuyện mà Tin Mừng Gioan đã thuật lại:

Ông Philípphê gặp ông Nathanaen và nói: “đấng mà sách Luật 

Môsê và các ngôn sứ nói tới, chúng tôi đã gặp: đó là ông Giêsu, con 

ông Giuse, người Nadarét”.  Ông Nathanaen liền bảo: “Từ Nadarét, 

làm sao có cái gì hay được?”.  Ông Philípphê trả lời: “Cứ đến mà 

xem!”.  đức Giêsu thấy ông Nathanaen tiến về phía mình, liền nói 

về ông rằng: “đây đích thật là một người It-ra-en, lòng dạ không có 

gì gian dối”.  Ông Nathanaen hỏi Người: “Làm sao Ngài lại biết 

tôi?”.  đức Giêsu trả lời: “Trước khi Philípphê gọi anh, lúc anh 

đang ở dưới cây vả, tôi đã thấy anh rồi”.  Ông Nathanaen nói: 

“Thưa Thầy, chính Thầy là Con Thiên Chúa, chính Thầy là Vua It-

ra-en!”.  đức Giêsu đáp: “Vì tôi nói với anh là tôi đã thấy anh ở 

dưới cây vả, nên anh tin! Anh sẽ còn được thấy những điều lớn lao 

hơn thế nữa”.  Người lại nói: “Thật, tôi bảo thật các anh, các anh sẽ 

thấy trời rộng mở, và các thiên thần của Thiên Chúa lên lên xuống 

xuống trên Con Người”. (Ga 1, 45-52)

Siêu thật, chỉ thoáng thấy Nathanaen ở dưới cây vả trước đó và ít lâu sau đó khi thấy Nathanaen tiến bước về phía mình, Thầy Giêsu đã đưa ra một lời khẳng định nặng ký trước mặt nhiều người.  Thầy có một cái nhìn xuyên suốt lòng người, một cái nhìn đủ sắc bén, đủ mạnh để thấy được quá khứ và hiện tại của một con người.  Cái nhìn đó nhất thiết phải đến từ thế giới của siêu nhiên, thế giới của Thiên Chúa chứ loài người với mắt trần - xác thịt làm sao có được cái nhìn và thốt được những lời như thế? Ngẫm nghĩ đến đây, tự nhiên mình cũng ước, cũng thèm được như Nathanaen để được nghe một kết luận, một nhận định giá trị như thế từ Chúa.  Tự nhiên thấy mình thầm ganh tị với Nathanaen...

Rồi miên man suy nghĩ thêm, tôi chợt nhớ đến ánh mắt của Thầy Giêsu khi nhìn Phêrô, lúc ông này vừa leo lẻo chối biến quan hệ thân thiết của ông với Thầy ở dinh thượng tế.  Chỉ với ánh mắt ấy mà không cần nói một lời, Thầy Giêsu đã làm ông rơi lệ thảm thiết:

Họ bắt đức Giêsu, điệu Người đến nhà vị thượng tế.  Còn ông Phêrô thì theo xa xa.  Họ đốt lửa giữa sân và đang ngồi quây quần với nhau, thì ông Phêrô đến ngồi giữa họ.  Thấy ông ngồi bên ánh lửa, một người tớ gái nhìn ông chòng chọc và nói: “Cả bác này cũng đã ở với ông ấy đấy!” Ông liền chối: “Tôi có biết ông ấy đâu, chị!”.  Một lát sau, có người khác thấy ông, liền nói: “Cả bác nữa, bác cũng thuộc bọn chúng!”.  Nhưng ông Phêrô đáp lại: “Này anh, không phải đâu!”.  Chừng một giờ sau, có người khác lại quả quyết: “Đúng là bác này cũng đã ở với ông ấy, vì bác ta cũng là người Galilê”.  Nhưng ông Phêrô trả lời: “Này anh, tôi không biết anh nói gì!”.  Ngay lúc ông còn đang nói, thì gà gáy.  Chúa quay lại nhìn ông, ông sực nhớ lời Chúa đã bảo ông: “Hôm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần”.  Và ông ra ngoài, khóc lóc thảm thiết.  (Lc 22, 54-62)

Đức Giêsu đã nhìn Phêrô chỉ một lần.  Một lần nhưng đủ tác dụng để làm cho ông trở nên một vị Thánh vĩ đại.  Cái nhìn của Ngài đủ làm ông thống hối ăn năn, đủ làm cho ông đau đớn cho tình trạng của mình và đi đến chỗ quyết tâm hoán cải triệt để.  Đó chắc chắn phải là ánh mắt của Thiên Chúa, vừa nhân từ vừa nghiêm khắc, vừa nhắc nhở vừa răn đe.  Chợt lại thấy mình thèm được ánh mắt của Chúa đụng chạm đến để mình được ơn thực sự hoán cải, cải thiện đời sống trở nên tốt hơn, tốt hơn nữa.  Ôi tội lỗi của con người, sự lì lợm và chai sạn, ương bướng.  Tội nhiều và ngập tràn nhưng vẫn nhởn nhơ, dửng dưng như chưa là gì, chưa thấm tháp gì hết.  Cần lắm thay ánh mắt của Chúa, ánh mắt đã nhìn Phêrô năm xưa. 

Còn nữa và còn nữa.  Nhiều và rất nhiều lần ánh mắt nhìn của Chúa đã được ghi lại trong Tin Mừng dưới nhiều góc cạnh khác nhau.  Với ánh mắt trìu mến, Ngài đã nhìn người thanh niên giàu có, người đã tìm đến để hỏi Ngài là cần phải làm gì để được sống đời đời, người đã đối thoại với Ngài bằng sự hiểu biết sâu sắc (Mc 10, 17-22); Ngài đã nhìn đám đông dân chúng đi theo Ngài bằng ánh mắt chạnh lòng thương bởi họ đã theo Ngài suốt mấy ngày để nghe Ngài giảng (Mt 14, 14); Ngài đã ngẩng lên ngước nhìn người phụ nữ bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình bằng ánh mắt lượng thứ, thông cảm (Ga 8, 2-11)...  Tất cả những ánh mắt ấy đều để lại những hiệu quả và tác dụng mãnh liệt cho những đối tượng được nhắm đến. 

Thế đấy.  Với ánh mắt trong bản tính nhân loại Đức Giêsu đã chuyển ban bao nhiêu là thông điệp.  Còn tôi, tôi tự hỏi với lòng mình là hằng ngày tôi vẫn nhìn tha nhân, sự vật, và sự việc chung quanh với ánh mắt nào? Liệu có thông điệp nào quan trọng và ý nghĩa được gửi đến cho mọi người hay không? Câu hỏi vẫn còn đó và đang đợi trả lời.